ΑΠΕΒΙΩΣΕ Ο ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΣ ΑΣΤΡΟΝΟΜΟΣ ΦΡΑΝΚ ΝΤΡΕΪΚ - ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΕΞΩΓΗΙΝΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΩΝ.
Το Σάββατο 3 Σεπτεμβρίου του 2022, απεβίωσε σε ηλικία 92 ετών, στο σπίτι του στην Καλιφόρνια, ο επιφανής ραδιοαστρονόμος Φρανκ Ντρέικ, διάσημος σε όλο τον κόσμο για την πρωτοπόρα έρευνα του πάνω στην αναζήτηση εξωγήινης νοημοσύνης και την ακόμη πιο διάσημη ομώνυμη “Εξίσωση Ντρέικ” (Drake Equation) που υπολογίζει τον πιθανό αριθμό εξωγήινων πολιτισμών στον γαλαξία μας με βάση μια σειρά από παραμέτρους. Επρόκειτο για ένα θέμα ταμπού που φόβιζε τους αστρονόμους και συνεχίζει ακόμη να κρατά πολλούς σε απόσταση από τη σχετική έρευνα μέχρι σήμερα. Χάρη στην τόλμη του, ο Ντρέικ ενέπνευσε λίγους αλλά αποφασισμένους επιστήμονες να ασχοληθούν πιο σοβαρά με το ζήτημα.
Ο Ντρέικ είχε γεννηθεί στο Σικάγο το 1930, είχε σπουδάσει φυσική στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ της Νέας Υόρκης και είχε πάρει το διδακτορικό του στην αστρονομία από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ. Μετά τη θητεία του στο ραδιοτηλεσκόπιο NRAO και αφού διεύθυνε το τηλεσκόπιο Αρεσίμπο στο Πουέρτο Ρίκο (1966-68), εργάστηκε στο Εργαστήριο Αεριώθησης (JPL) της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), προτού γίνει καθηγητής αστρονομίας στο Κορνέλ (1976) και μετά στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας-Σάντα Κρουζ (1984-1996). Επίσης, από το 1984 και επί 19 χρόνια διετέλεσε πρόεδρος του Ινστιτούτου Αναζήτησης Εξωγήινης Νοημοσύνης (SETI), το οποίο ίδρυσε μαζί με άλλους αστρονόμους και επικεντρώνεται στην αναζήτηση σημάτων από εξωγήινους πολιτισμούς. Το 1961, όσο εργαζόταν στο ραδιοτηλεσκόπιο National Radio Astronomy Observatory (NRAO) στη Δυτική Βιρτζίνια και ενώ είχε από το 1960 ξεκινήσει την πρώτη οργανωμένη έρευνα ραδιοσημάτων από “έξυπνες” εξωγήινες πηγές (Project Ozma), παρουσίασε τη διάσημη πια εξίσωση του που έκτοτε αποτέλεσε πλαίσιο αναφοράς για τον υπολογισμό των εξωγήινων πολιτισμών που υπάρχουν σε κάθε Γαλαξία.
Η εξίσωση εκφράζεται ως: Ν = R* x f ρ x n ε x f l x f i x f c x L
όπου το N είναι ο αριθμός των εξωγήινων πολιτισμών που προκύπτει από τις λοιπές μεταβλητές της εξίσωσης που είναι οι εξής: R∗, ο μέσος ρυθμός του σχηματισμού νέων αστέρων στον Γαλαξία, f ρ το ποσοστό των σχηματισμένων αστέρων οι οποίοι διαθέτουν πλανήτες, n ε για τα άστρα που διαθέτουν πλανήτες, ο μέσος αριθμός των πλανητών οι οποίοι πιθανώς μπορούν να υποστηρίξουν ζωή, f l το ποσοστό των πλανητών στους οποίους η ζωή αναπτύσσεται επιτυχώς, f i το ποσοστό των πλανητών στους οποίους υπάρχει νοήμων ζωή με τον δικό της πολιτισμό, f c το ποσοστό των πολιτισμών αυτών οι οποίοι έχουν τις τεχνικές δυνατότητες απομακρυσμένης επικοινωνίας και L, η χρονική διάρκεια κατά την οποία αυτοί οι πολιτισμοί εκπέμπουν ανιχνεύσιμα σήματα. Στις αρχικές εκτιμήσεις του Ντρέικ βάσει των χαμηλών τιμών, ο αριθμός των εξωγήινων πολιτισμών που προέκυπτε ήταν 20 στον γαλαξία μας, ενώ οι σύγχρονες τιμές στις μεταβλητές (βάσει όσων γνωρίζουμε τα τελευταία χρόνια για την ζωή) είναι 1 με 2 πολιτισμούς αρκετά υψηλής ευφυΐας.
Πέρα από την εξίσωση, με την οποία πήγε κόντρα στις προκαταλήψεις των συναδέλφων του (που πολλοί από αυτούς την απαξιώνουν μέχρι και σήμερα), σε όλη την καριέρα του εργάσθηκε για να τελειοποιήσει τις τεχνικές μεθόδους ανίχνευσης ραδιοσημάτων από εξωγήινη νοημοσύνη. Επίσης συμμετείχε στην ανακάλυψη των ζωνών ακτινοβολίας του Δία και έπαιξε σημαντικό ρόλο στις παρατηρήσεις που οδήγησαν στην κατανόηση των αστέρων νετρονίων (πάλσαρ). Ο Ντρέικ δημιούργησε το 1974 το πρώτο διαστρικό μήνυμα που μεταδόθηκε σκόπιμα στο διάστημα από τη Γη, γνωστό ως “μήνυμα Αρεσίμπο” από το όνομα του ομώνυμου ραδιοτηλεσκοπίου. Επίσης πήρε μέρος, μαζί με τον αστρονόμο Καρλ Σέιγκαν και άλλους, στον σχεδιασμό των μηνυμάτων στις πλάκες που τοποθετήθηκαν στις διαστημοσυσκευές Pioneer 10 και 11, καθώς επίσης του αντίστοιχου χρυσού δίσκου στα σκάφη Voyager 1 και 2, με μηνύματα προοριζόμενα να δουν πιθανοί εξωγήινοι πολιτισμοί που θα συναντήσουν τα σκάφη. Μετά τη συνταξιοδότηση του συνέχισε άοκνα τη μελέτη του πάνω στην ανίχνευση εξωγήινης ζωής, μέσω σχεδιασμού νέου τύπου ραδιοτηλεσκοπίων. Υπήρξε μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ και της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών.
Περισσότερες πληροφορίες για τον διάσημο αστρονόμο, ακούστε στο επεισόδιο αφιέρωμα του podcast Υπέρμαχοι Εξωγήινης Νοημοσύνης, πατώντας εδώ.